این کتاب یکی از جلد‌های «مجموعه‌ی شکرستان و یک داستان دیگر» است. داستان درباره‌ی پیرمردی به نام میرزا سراج است که در اواخر عمر خود تصمیم می‌گیرد ثروت زیادش را بین سه پسرش تقسیم کند و بعد از آن بدون دغدغه و آسوده باشد. پسران میرزا به محض گرفتن پول و املاک او، پدر خود را فراموش کرده و به خانه خود راه نمی‌دهند. میرزا سراج صندوق گنجی در خرابه‌ای خارج از شکرستان پیدا می‌کند و راهی به ذهن‌اش می‌رسد تا درسی به پسران خود دهد. داستان درباره‌ی اهمیت خانواده و احترام به والدین است که در واقع همان ثروت واقعی افرادند. داستان «صندوق گنج» مانند داستان‌های عامیانه ایرانی در فضایی فانتزی و اغراق شده و همراه با طنز بیان شده است. موضوع داستان یکی از مفاهیم پر رنگ در زندگی ایرانی است و همراه با نتیجه‌گیری داستان، درباره‌ی اهمیت خانواده و جایگاه آن به کودک آموزش می‌دهد. این آموزش برای کودکی که وارد فضای مدرسه شده و به تدریج در جمع دوستان قرار می‌گیرد و به دنبال شکل‌گیری هویت در این فضاست، یادآور فضای امنِ، قدرشناسی و بازگشت به خانه است. موضوع ارث و میراث و رفتار بدی که پسران بزرگسال با پدر پیر خود می‌کنند از جمله موارد جهان بزرگسالی است و چندان در جهان کودکی معنایی ندارد؛ زیرا کودکان به لطف و محبت و نگهداری و آغوش والدین محتاج‌اند و طرد وارد در دنیایشان پرمعنا نیست. بده‌بستان محبت با مادیات در رابطه‌ی پدر و پسر‌ها از موارد منفی این رابطه شمرده می‌شود و مهر اصیل و بی‌توقعی در میان نیست. البته داستان‌های عامیانه‌ی قدیمی برای همه نوع مخاطبی روایت می‌شدند و لزومأ برای کودکان نبوده‌اند. گفتگو با کودکان پس از خواندن این داستان می‌تواند به درک بیشتر آن و ارتباط دادن محتوا به جهان کودکی و موضوع قدرشناسی کمک کند.

میرزا سراج ثروت عظیمی دارد و اواخر عمرش تصمیم می‌گیرد ثروتش را بین سه پسرش تقسیم کند و بقیه عمرش هر هفته، به خانه یک پسر برود. اما به محض تقسیم ثروت، هر کدام از پسران سراغ زندگی خود می‌روند و او را به خانه خود راه نمی‌دهند. میرزا سراج که فهمیده پسرانش او را نمی‌خواهند از شکرستان می‌رود و در خرابه‌ای نزدیک به شکرستان صندوقی پیدا می‌کند و همراه با آن به شکرستان بازمی‌گردد. پسر‌های میرزا که فکر می‌کنند آن صندوق، صندوق گنج است، دوباره به او احترام می‌گذارند. تا این‌که میرزا سراج می‌میرد و نامه‌ای که برای پسران خود در صندوق گذاشته به دست آنان می‎رسد. میرزا به پسران خود می‌گوید که گنج واقعی همان نامه است.

این کتاب از مجموعه کتاب‌های 100 جلدی "شکرستان" و شامل یک داستان است. قصه‌های کتاب با قصه‌های انیمیشن "شکرستان" متفاوت است. شخصیت‌ها برگرفته از تصاویر انیمیشن شکرستان هستند ولی در کنار متن تنها نقش تزئینی دارند و قدمی فراتر از آن برنداشته‌اند. شخصیت‌ها ساده‌اند. باآنکه این شخصیت‌ها برای دوستداران انیمیشن شکرستان جذاب‌اند اما در این کتاب خلاقیتی در نحوه ارائه آن‌ها دیده نمی‌شود. ضعف‌های طراحی و عدم رعایت تناسبات در آن‌ها به چشم می‌خورد و کنش شخصیت‌ها نیز در حالت‌های مختلف ثابت ترسیم‌شده‌است. و تکرار عین‌به‌عین شخصیت‌ها در صفحه‌های مختلف از ضعف‌های تصاویر به شمار می‌آید. عدم بهره‌گیری از فضاسازی‌های منسجم و ترکیب‌بندی‌های خلاق نیز از جذابیت تصاویر کاسته است.

- چرا پسران میرزا سراج او را به خانه خود راه نداند؟ - آیا تابه‌حال برای شما هم پیش‌آمده که فردی قدر زحمتی که شما برایشان کشیدید را نداند؟ رفتاد آن‌ها چطور بود؟ احساس شما چطور بود؟ - منظور میرزا سراج از گنج واقعی چه بود؟